Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, suy thoái tài nguyên và áp lực an ninh lương thực ngày càng rõ nét, nền nông nghiệp Việt Nam đang dần tái định hình nhờ sự góp mặt của công nghệ cao. Từ những vùng chuyên canh truyền thống đến các mô hình trang trại công nghệ số, sự chuyển mình đang diễn ra với tốc độ mạnh mẽ có giá trị gia tăng cao, bền vững và thông minh.
Tại Tây Nguyên, tỉnh Đắk Nông là một trong những địa phương đi đầu khi triển khai mô hình nhà màng hiện đại rộng hàng nghìn mét vuông. Tại đây, nhiều loại nông sản như dưa lưới, dâu tây và các loại rau được trồng trong điều kiện được điều khiển tự động bằng hệ thống cảm biến và công nghệ tưới nhỏ giọt Israel. Mỗi vụ thu hoạch mang lại sản phẩm đạt tiêu chuẩn VietGAP, đủ điều kiện xuất khẩu sang Nhật Bản và Hàn Quốc, giúp giá trị thương phẩm tăng hơn gấp đôi so với phương pháp canh tác truyền thống.
Cũng trong xu hướng đó, thành phố Đà Lạt – vùng đất vốn nổi tiếng với nông sản chất lượng cao, đang từng bước số hóa quy trình canh tác với hệ thống nhà kính và nhà lưới điều khiển tự động. Các doanh nghiệp như Dalat Hasfarm đã tích hợp công nghệ cảm biến khí hậu, phần mềm điều hành sản xuất và hệ thống chiếu sáng thông minh, tạo điều kiện lý tưởng để hoa và rau sạch phát triển quanh năm bất chấp thời tiết khắc nghiệt.
Không chỉ dừng lại ở trồng trọt, các ứng dụng công nghệ còn được mở rộng sang lĩnh vực thủy sản. Các mô hình nuôi tôm siêu thâm canh tuần hoàn tại Cà Mau và Bạc Liêu sử dụng công nghệ cảm biến IoT để theo dõi chất lượng nước, điều chỉnh lượng oxy và quản lý thức ăn. Nhờ đó, tỷ lệ sống của tôm đạt trên 90%, mức kỷ lục so với phương pháp nuôi truyền thống, đồng thời giảm thiểu tối đa ô nhiễm môi trường.
Một điểm nhấn đáng chú ý khác là sự xuất hiện ngày càng phổ biến của máy bay không người lái (drone) trong các cánh đồng lớn ở đồng bằng sông Cửu Long. Drone giúp nông dân giám sát tình trạng sâu bệnh, tiến hành phun thuốc và bón phân chính xác theo từng khu vực, giảm chi phí lao động tới 40% và hạn chế tác động môi trường.
Tuy nhiên, quá trình hiện đại hóa nông nghiệp cũng đặt ra những thách thức lớn. Không ít nông hộ vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn để đầu tư thiết bị công nghệ cao. Thiếu hụt lao động kỹ thuật và hạ tầng số còn hạn chế khiến việc mở rộng mô hình gặp không ít trở ngại. Chính phủ Việt Nam thời gian qua đã có nhiều chính sách hỗ trợ, như chương trình phát triển 1.000 hợp tác xã nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đến năm 2030 và Quỹ đổi mới sáng tạo quốc gia hỗ trợ khởi nghiệp trong nông nghiệp.
Với những thành tựu bước đầu cùng sự vào cuộc của Nhà nước và khu vực tư nhân, nông nghiệp công nghệ cao đang từng bước khẳng định vai trò trung tâm trong chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững. Trong giai đoạn tới, nếu tiếp tục duy trì được đà phát triển này, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành quốc gia cung cấp nông sản chất lượng cao có sức cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.
ptphuc (T/h)
