An toàn bức xạ là một trong những vấn đề quan trọng trong quá trình phát triển và ứng dụng năng lượng nguyên tử tại Việt Nam. Năm 2024, Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến đáng kể trong công tác quản lý, giám sát an toàn bức xạ nhưng vẫn đối mặt với không ít thách thức cần giải quyết.
Tăng Cường Quản Lý Và Giám Sát An Toàn Bức Xạ
Trong năm qua, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng với Cục An toàn bức xạ và hạt nhân (VARANS) đã đẩy mạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ quy định về an toàn bức xạ tại các cơ sở sử dụng nguồn phóng xạ trên cả nước.
Theo báo cáo của Cục An toàn bức xạ và hạt nhân, tính đến cuối năm 2024, Việt Nam có hơn 5.000 nguồn phóng xạ đang được quản lý, chủ yếu phục vụ trong các lĩnh vực y tế, công nghiệp và nghiên cứu khoa học. Các cơ sở này đều phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn và bảo vệ môi trường khỏi nguy cơ ô nhiễm phóng xạ.
Bên cạnh đó, Mạng lưới quan trắc và cảnh báo phóng xạ môi trường quốc gia tiếp tục được mở rộng, giúp phát hiện sớm và kiểm soát nguy cơ rò rỉ phóng xạ. Các trạm quan trắc tại nhiều địa phương đã được nâng cấp, đảm bảo khả năng giám sát và cảnh báo hiệu quả hơn.
Ứng Dụng Công Nghệ Trong Kiểm Soát An Toàn Bức Xạ
Công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đã được ứng dụng trong công tác quản lý an toàn bức xạ. Năm 2024, Việt Nam đã thử nghiệm thành công hệ thống giám sát nguồn phóng xạ trực tuyến, giúp các cơ quan chức năng theo dõi và phát hiện bất thường trong quá trình vận chuyển, lưu giữ và sử dụng nguồn phóng xạ.
Hệ thống này không chỉ giúp tăng cường kiểm soát an toàn hạt nhân mà còn góp phần phòng ngừa nguy cơ mất cắp hoặc buôn bán bất hợp pháp nguồn phóng xạ – một vấn đề an ninh hạt nhân quan trọng.
Thách Thức Trong Công Tác Quản Lý An Toàn Bức Xạ
Mặc dù đã có nhiều tiến bộ, nhưng Việt Nam vẫn phải đối mặt với một số thách thức trong công tác đảm bảo an toàn bức xạ:
- Sự gia tăng số lượng nguồn phóng xạ trong các lĩnh vực y tế, công nghiệp đòi hỏi cơ quan quản lý phải có nhân lực và công nghệ giám sát phù hợp.
- Nguy cơ rò rỉ phóng xạ từ các cơ sở cũ và thiết bị lạc hậu vẫn là một vấn đề đáng lo ngại.
- Công tác đào tạo nhân lực trong lĩnh vực an toàn bức xạ chưa theo kịp với tốc độ phát triển của ngành.
Định Hướng Trong Thời Gian Tới
Để tiếp tục nâng cao công tác đảm bảo an toàn bức xạ, trong năm 2025, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm sau:
- Nâng cao năng lực giám sát bằng cách mở rộng và hiện đại hóa mạng lưới quan trắc bức xạ trên toàn quốc.
- Siết chặt quản lý nguồn phóng xạ từ khâu nhập khẩu, sử dụng đến quá trình xử lý khi hết hạn sử dụng.
- Thúc đẩy hợp tác quốc tế, tham gia các chương trình của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) nhằm nâng cao năng lực ứng phó với sự cố bức xạ.
- Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức về an toàn bức xạ cho cán bộ, nhân viên tại các cơ sở có liên quan.
Kết Luận
Năm 2024, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu trong công tác quản lý an toàn bức xạ, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua để đảm bảo an toàn tuyệt đối trong quá trình sử dụng năng lượng hạt nhân và các nguồn bức xạ. Việc đầu tư vào công nghệ, đào tạo nhân lực và hợp tác quốc tế sẽ là chìa khóa để Việt Nam tiếp tục phát triển ngành năng lượng nguyên tử một cách bền vững và an toàn.
Nguồn tổng hợp (ptphuc)
