Nhóm tác giả ở Viện Di truyền Nông nghiệp (thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) đã xác định được vi khuẩn gây bệnh thối nhũn trái mít và đưa ra biện pháp canh tác, phòng trừ bệnh trên cây mít trồng tại Hậu Giang.
Hậu Giang là một trong những tỉnh thuộc đồng bằng sông Cửu Long nổi tiếng với giống mít Thái chất lượng cao. Đặc điểm nổi bật của mít Thái Hậu Giang là múi to, màu vàng ươm, thơm, ngọt đậm, giòn và ráo, không bị dính tay như nhiều loại mít khác. Cây mít hiện chiếm hơn 2.000 ha trong cơ cấu cây trồng của toàn tỉnh, đóng góp quan trọng vào kinh tế nông nghiệp địa phương.
Tuy nhiên, bên cạnh ưu điểm dễ trồng, mít Thái cũng đối mặt với nhiều loại bệnh hại, đặc biệt là bệnh nứt thân xì mủ, thối nhũn trái, xơ đen, làm giảm giá trị thương phẩm, gây thiệt hại đáng kể cho người nông dân. Trong đó, bệnh thối nhũn trái mít đang có xu hướng lan rộng và trở thành mối lo ngại lớn đối với nhà vườn.
Tình trạng bệnh thối nhũn trái mít
Bệnh thối nhũn có thể xuất hiện ở mọi giai đoạn phát triển của trái, từ khi trái còn nhỏ (đường kính 12-15 cm) đến khi trưởng thành gần thu hoạch, làm giảm năng suất, sản lượng từ 10-25%. Dấu hiệu ban đầu của bệnh là xuất hiện những chấm nhỏ màu nâu đen trên trái, sau đó lan rộng và ăn sâu vào múi, khiến thịt mít bị nhũn thối. Bệnh khó phát hiện sớm, vì khi vết thối xuất hiện bên ngoài, bên trong trái đã bị hư hỏng nghiêm trọng.
Điều kiện thuận lợi để bệnh phát triển mạnh là thời tiết nóng, mưa nhiều, vườn mít rậm rạp, kém thoát nước. Bệnh lây lan nhanh trong giai đoạn chuyển mùa từ khô sang mưa, đặc biệt phổ biến trong mùa mưa.
Tại Hậu Giang, bệnh thối trái mít lần đầu tiên được ghi nhận vào tháng 10/2018 tại xã Phú Tân, huyện Châu Thành, nơi có diện tích trồng mít lớn. Hiện nay, toàn huyện Châu Thành có 44,5 ha diện tích mít bị nhiễm bệnh, với xu hướng lây lan sang các địa phương lân cận.
Nghiên cứu khoa học về bệnh thối nhũn
Hiện nay, các nghiên cứu trong nước về bệnh thối nhũn trái mít còn khá hạn chế, dẫn đến việc phòng trị bệnh chưa đạt hiệu quả cao. Người trồng mít chủ yếu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, nhưng không kiểm soát được nguyên nhân gây bệnh một cách triệt để.
Trước thực trạng này, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Hậu Giang đã triển khai đề tài nghiên cứu "Xác định tác nhân và nghiên cứu giải pháp phòng trị bệnh thối nhũn trái mít Thái trên địa bàn tỉnh Hậu Giang". Đề tài do TS. Nguyễn Thành Đức và cộng sự tại Viện Di truyền Nông nghiệp chủ trì.
Nhóm nghiên cứu đã tiến hành thu thập mẫu mít bị bệnh để phân lập tác nhân gây bệnh. Kết quả cho thấy vi khuẩn thuộc chi Dickeya dadantii là nguyên nhân chính gây bệnh thối nhũn trái mít. Vi khuẩn này cũng từng được ghi nhận là tác nhân gây hại trên các loại cây trồng khác như khoai tây, khoai lang, chuối và hoa lan.
Từ kết quả nghiên cứu, nhóm khoa học đã xác định hai loại thuốc bảo vệ thực vật có gốc kháng sinh, gồm Streptomycin và Tetracyclin, có hiệu quả cao trong ức chế vi khuẩn gây bệnh. Cụ thể, Streptomycin đạt hiệu quả tốt nhất ở nồng độ 50 mg/mL, trong khi Tetracyclin có tác dụng ức chế vi khuẩn hiệu quả nhất ở nồng độ 10 mg/mL.
Thử nghiệm mô hình phòng trị bệnh
Trong quá trình nghiên cứu, nhóm tác giả đã xây dựng ba mô hình thí điểm trên quy mô 100 cây/mô hình tại Hậu Giang. Kết quả cho thấy, mô hình canh tác theo hướng phòng trị bệnh thối nhũn giúp giảm tỷ lệ trái bị nhiễm bệnh xuống dưới 5%, trong khi ở vườn đối chứng theo canh tác truyền thống, tỷ lệ này lên đến 14%.
Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu cũng đưa ra một số khuyến nghị về biện pháp phòng trị bệnh, bao gồm:
Sử dụng phân bón cân đối, không bón thừa phân hóa học.
Bổ sung phân hữu cơ có chế phẩm sinh học để cải tạo đất và phòng trừ nấm bệnh.
Dùng thuốc bảo vệ thực vật có gốc Streptomycin, Tetracycline (các loại như Oxycin 100WP, Poner 40TB,…).
Sử dụng thuốc trừ sâu, ruồi vàng và nấm thông dụng tại địa phương.
Dùng chất bám dính sinh học như NEEM hoặc các sản phẩm tương tự để tăng hiệu quả của thuốc bảo vệ thực vật.
Định hướng phát triển
Đề tài nghiên cứu của nhóm tác giả đã được Sở KH&CN Hậu Giang nghiệm thu và đánh giá cao. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp xác định tác nhân gây bệnh mà còn đưa ra các giải pháp khoa học và thực tiễn, giúp người trồng mít giảm thiểu rủi ro, nâng cao chất lượng và năng suất trái.
Việc triển khai các giải pháp phòng trị bệnh thối nhũn trái mít theo hướng khoa học sẽ góp phần bảo vệ vườn cây, hạn chế lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, đảm bảo sản phẩm sạch và an toàn cho người tiêu dùng. Trong tương lai, mô hình này có thể được nhân rộng để giúp ngành trồng mít tại Hậu Giang phát triển bền vững và đạt hiệu quả kinh tế cao hơn.
Theo khoahocphattrien.vn
