Điện toán đám mây: Tái định hình nền kinh tế số Đông Nam Á

Làn sóng đầu tư điện toán đám mây

Thị trường điện toán đám mây ở khu vực Đông Nam Á đang tăng trưởng nhanh chóng, được thúc đẩy bởi các sáng kiến chuyển đổi số, tỉ lệ thâm nhập internet ngày càng tăng và các chính sách hỗ trợ của chính phủ. Theo báo cáo của IMARC Group, thị trường này đạt 208,8 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ CAGR là 10,49%, đạt 512,5 tỷ USD vào năm 2033.

Sự kết hợp giữa các công ty trong khu vực và các tập đoàn lớn trên thế giới đang chi phối thị trường điện toán đám mây ở Đông Nam Á. Trong đó, các công ty Mỹ và Trung Quốc đang dẫn đầu nhờ việc tăng cường đầu tư vào các trung tâm dữ liệu và cơ sở hạ tầng.

“Đông Nam Á là một trong những thị trường [điện toán đám mây] sôi động nhất. Chúng tôi đang chứng kiến những khoản đầu tư khổng lồ đổ vào và dường như chưa có dấu hiệu dừng lại”, Lionel Yeo, Giám đốc điều hành của ST Telemedia Global Data Centres (STT GDC) của Singapore, nhận xét.

Những doanh nghiệp Mỹ và Trung Quốc đang dẫn đầu trong lĩnh vực điện toán đám mây ở Đông Nam Á:

- Amazon Web Services (AWS): AWS đang dẫn đầu tại khu vực Đông Nam Á, dự kiến đến năm 2028 sẽ đầu tư gấp đôi vào cơ sở hạ tầng tại Singapore, lên hơn 23 tỷ đô la Singapore, cam kết đầu tư 6 tỷ USD tại Malaysia và 5 tỷ USD tại Thái Lan và Indonesia.

- Microsoft Azure: Với các khoản đầu tư như 1,7 tỷ USD tại Indonesia và 2,2 tỷ USD tại Malaysia cho cơ sở hạ tầng đám mây và AI, giải pháp của Microsoft đang được áp dụng rộng rãi nhờ khả năng mở rộng và các giải pháp dành riêng cho doanh nghiệp.

- Google Cloud Platform (GCP): Google Cloud là một đối thủ đáng gờm, đang mở rộng sang các thị trường như Indonesia - Google Cloud đã thành lập một trung tâm đám mây ở thị trường này và đầu tư vào các trung tâm dữ liệu trên khắp khu vực để tăng cường sự hiện diện của mình.

- Alibaba Cloud: Là công ty điện toán đám mây Trung Quốc hàng đầu trong khu vực này, Alibaba Cloud đang nắm giữ thị phần đáng kể, đặc biệt là tại Indonesia - Alibaba Cloud là nền tảng đám mây toàn cầu đầu tiên mở trung tâm dữ liệu tại nước này vào năm 2018. Với lợi thế cạnh tranh về giá cả (rẻ hơn 20%-40% so với các đối thủ Mỹ), Alibaba cũng chiếm thị phần không nhỏ ở Singapore và Malaysia.

- Huawei Cloud: Một đối thủ lớn khác đến từ Trung Quốc - Huawei đang nhanh chóng mở rộng với các trung tâm dữ liệu tại Indonesia và các quốc gia Đông Nam Á khác. Bằng việc cạnh tranh về giá cả, công ty này đang nhắm đến các thị trường nhạy cảm về giá.

Một số doanh nghiệp lớn trong khu vực:

- SingTel: Là một nhà mạng viễn thông lớn có trụ sở tại Singapore, SingTel vận hành hơn 20 trung tâm dữ liệu tại Singapore và cung cấp các giải pháp đám mây trên khắp Đông Nam Á.

- ST Telemedia Global Data Centers (STT GDC): Có trụ sở chính tại Singapore, STT GDC hoạt động tại sáu thị trường Đông Nam Á, với công suất hơn 500 MW, tập trung vào các giải pháp doanh nghiệp và siêu quy mô.

- True IDC (Thái Lan): Với các khoản đầu tư ngày càng tăng vào trung tâm dữ liệu, True IDC đang góp phần thúc đẩy tham vọng trở thành trung tâm kỹ thuật số của Thái Lan.

Quá trình chuyển đổi số, chính sách của các chính phủ và nhu cầu từ các lĩnh vực như công nghệ tài chính (fintech) và thương mại điện tử đang thúc đẩy sự phát triển của thị trường điện toán đám mây, với Singapore, Indonesia và Thái Lan là những trung tâm chính. Các nhà cung cấp dịch vụ của Mỹ chiếm ưu thế, nhưng các công ty Trung Quốc như Alibaba và Huawei đang giành được thị phần nhờ giá cả và đầu tư mạnh mẽ.

Dưới sự tác động của nhiều yếu tố, ngày càng nhiều trung tâm dữ liệu mới được thành lập ở khu vực Đông Nam Á. Theo Ngân hàng đầu tư Maybank, nhờ sự phát triển nhanh chóng của AI và nhu cầu về điện toán đám mây, nhu cầu về trung tâm dữ liệu sẽ tăng tới 20% mỗi năm từ nay cho đến năm 2028 trên toàn khu vực Đông Nam Á.

Định hình kinh tế số ở Đông Nam Á

Từ một lĩnh vực ngách, điện toán đám mây đã phát triển nhanh chóng, trở thành nền tảng của nền kinh tế số hiện nay. Theo nghiên cứu của Boston Consulting Group, giá trị nền kinh tế số của Đông Nam Á dự kiến sẽ tăng gấp ba lần lên 1 nghìn tỷ USD vào năm 2030, con số này sau đó có thể tăng gấp đôi nếu có chính sách thúc đẩy phù hợp.

“Khu vực này có rất nhiều cơ hội dành cho các công ty kỹ thuật số lớn, đặc biệt là trong khía cạnh chuyển đổi số”, Juan Kanggrawan, một chuyên gia kỹ thuật số tại Indonesia, cho biết. “Không chỉ các công ty Mỹ hay châu Âu mà cả các công ty Trung Quốc và các công ty từ Trung Đông, Nhật Bản… cũng muốn tiến vào thị trường này”.

Điện toán đám mây là việc cung cấp các dịch vụ điện toán, bao gồm lưu trữ, năng lực xử lý, phần mềm và cơ sở dữ liệu, qua internet (đám mây). Thay vì sở hữu cơ sở hạ tầng hoặc máy chủ vật lý, các công ty thuê quyền truy cập vào các tài nguyên này từ các nhà cung cấp dịch vụ đám mây theo hình thức thanh toán theo mức sử dụng. Điều này giúp các tổ chức mở rộng quy mô nhanh chóng, cải thiện tính linh hoạt và giảm chi phí công nghệ thông tin (CNTT).

Dịch vụ đám mây thường được chia thành ba loại chính: Cơ sở hạ tầng dạng dịch vụ (IaaS), Nền tảng dạng dịch vụ (PaaS) và Phần mềm dạng dịch vụ (SaaS) - tất cả đều thúc đẩy quá trình chuyển đổi cách thức hoạt động của các doanh nghiệp trên khắp Đông Nam Á.

Ngành công nghiệp điện toán đám mây của châu Á đang chứng kiến một quá trình chuyển đổi nhanh chóng, trong đó, khu vực Đông Nam Á đang trở thành một trong những thị trường phát triển nhanh nhất trên toàn cầu. Sự chuyển đổi này được thúc đẩy bởi sự kết hợp giữa tăng trưởng kinh tế, các sáng kiến chuyển đổi số, mở rộng khả năng truy cập internet và sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ. Mặc dù có sự khác biệt trong việc áp dụng điện toán đám mây giữa các quốc gia, nhìn chung các nước trong khu vực Đông Nam Á đều có xu hướng tăng trưởng về đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng và nhu cầu của doanh nghiệp về các giải pháp đám mây.

Singapore vẫn dẫn đầu với tư cách là quốc gia “sẵn sàng cho điện toán đám mây” nhất tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Cơ sở hạ tầng băng thông rộng tốc độ cao, hệ sinh thái kỹ thuật số phát triển cùng nền tảng an ninh mạng vững chắc đã biến nước này trở thành một thị trường lý tưởng cho các nhà cung cấp dịch vụ đám mây toàn cầu.

Malaysia cũng đang nhanh chóng vươn lên trong lĩnh vực điện toán đám mây ở Đông Nam Á. Nước này đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà cung cấp dịch vụ đám mây quốc tế, đáng chú ý nhất là Oracle - công ty này đã cam kết đầu tư hơn 6,5 tỷ USD để xây dựng cơ sở hạ tầng đám mây tại Malaysia. Với vị trí chiến lược, giá điện cạnh tranh và khuôn khổ pháp lý liên tục được cải thiện, Malaysia đang trở thành một thị trường hấp dẫn để phát triển cơ sở hạ tầng đám mây.

Indonesia, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á, đang trải qua quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ. Dưới sự hỗ trợ của chính phủ về mở rộng cơ sở hạ tầng số, lượng người dùng internet tăng nhanh và dân số trẻ am hiểu công nghệ, việc áp dụng điện toán đám mây ở nước này đang tăng tốc trên mọi lĩnh vực. Các gã khổng lồ công nghệ đang tăng cường đầu tư để khai thác thị trường rộng lớn và sôi động của Indonesia, biến nước này như một trung tâm đám mây quan trọng trong khu vực.

Thái Lan cũng đang dần khẳng định vị thế là một “người chơi” chủ chốt trong lĩnh vực điện toán đám mây của khu vực Đông Nam Á Chính phủ Thái Lan đã phê duyệt 2,7 tỷ USD đầu tư vào đám mây và trung tâm dữ liệu, bao gồm các dự án của Beijing Haoyang Cloud & Data Technology của Trung Quốc và Empyrion Digital của Singapore. Những dự án này sẽ đóng góp vào các mục tiêu kinh tế số của Thái Lan, bao gồm hiện đại hóa khu vực công thông qua các chiến lược ưu tiên đám mây.

Việt Nam và Philippines đang áp dụng điện toán đám mây với đà tăng trưởng ổn định. Mặc dù cả hai quốc gia đều phải đối mặt với một số thách thức về cơ sở hạ tầng và chính sách, song rõ ràng đã có sự tiến bộ. Các chương trình số hóa của chính phủ và những cải thiện về kết nối đang tạo ra một môi trường thuận lợi cho công nghệ đám mây phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là trong các lĩnh vực như tài chính, giáo dục và thương mại điện tử.

Những thách thức phía trước

Mặc dù có triển vọng tăng trưởng mạnh mẽ, ngành công nghiệp điện toán đám mây Đông Nam Á vẫn phải đối mặt với một số thách thức, có thể làm chậm đà phát triển nếu không được giải quyết kịp thời.

Một trong những thách thức lớn nhất là hạn chế về cơ sở hạ tầng. Ở nhiều nơi trong khu vực, đặc biệt là ở các khu vực đang phát triển, đô thị hóa còn chậm, việc thiếu nguồn điện ổn định và hạn chế trong tiếp cận các cơ sở trung tâm dữ liệu có thể cản trở việc triển khai và hiệu quả của các dịch vụ đám mây. Những khoảng trống về cơ sở hạ tầng có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển đổi số, khiến các doanh nghiệp không nằm trong các khu vực đô thị lớn khó tiếp cận với các giải pháp đám mây.

Một rào cản lớn khác là việc tuân thủ các quy định. Đông Nam Á có nhiều thị trường đa dạng, mỗi thị trường có quy định riêng về bảo vệ dữ liệu và kỹ thuật số. Sự khác biệt trong quy định ở các quốc gia đặt ra thách thức đáng kể cho các nhà cung cấp dịch vụ đám mây trong việc quản lý dữ liệu xuyên biên giới. Sự thiếu đồng bộ trong các chính sách về chủ quyền dữ liệu, quyền riêng tư và an ninh mạng khiến doanh nghiệp khó áp dụng, dẫn đến sự hoang mang cho các doanh nghiệp đang muốn phát triển ở thị trường này.

Để duy trì đà tăng trưởng của thị trường điện toán đám mây trong tương lai, các bên liên quan trong khu vực công và tư nhân ở Đông Nam Á phải hợp tác để cải thiện cơ sở hạ tầng vật lý, hài hòa hóa các quy định và thiết lập các tiêu chuẩn khu vực về quản lý dữ liệu.

An ninh mạng cũng là một nguy cơ ngày càng nghiêm trọng. Khi ngày càng nhiều tổ chức chuyển đổi hoạt động lên đám mây, nguy cơ về an ninh mạng cũng gia tăng, có thể làm suy yếu niềm tin của người dùng. Do vậy, việc tăng cường các giải pháp bảo vệ an ninh mạng và xây dựng một khuôn khổ vững chắc về quyền riêng tư dữ liệu là điều cần thiết để duy trì niềm tin của người dùng và mở rộng áp dụng công nghệ đám mây trong các lĩnh vực.

Nguồn: Thailand Business News, CNA

Bài đăng KH&PT số 1357 (số 33/2025)